Adviesbrief ‘Zet in op een breed toegankelijke minor Friestalige journalistiek’

25/01/2024

Wat is er nodig om de kwaliteit van de Friestalige journalistiek te verbeteren, nu nieuwe generaties journalisten de Friese taal minder goed beheersen? Die adviesvraag kreeg DINGtiid in april 2023 van de ministeries van BZK en OCW, voortvloeiend uit een door de Tweede Kamer aangenomen motie uit december 2022.

In onze adviesbrief aan BZK en OCW schrijven wij dat de behoefte aan het verstevigen van de Friestalige journalistiek uit verschillende hoeken komt. Media, Provincie Fryslân, onderwijs- en taalinstellingen zijn al in gesprek om in die wens te voorzien en zetten in op een minor Friestalige journalistiek. DINGtiid is van mening dat dit in waardevol initiatief is en geeft hierbij de volgende aanbevelingen:

Betreffende de versterking van de Friestalige journalistiek:

Aan BZK en OCW: Ga in gesprek met journalistieke nieuwsbedrijven, onderwijs- en taalinstellingen over hoe er synergie kan worden bereikt om de kwaliteit van het Fries onder journalisten en mediaprofessionals te versterken;
Aan OCW: Ga door met het investeren in projecten zoals ‘Versterking lokale journalistiek door samenwerking’ en geef hierbij specifiek aandacht aan het beheersen van het Fries en kennis van een meertalige samenleving;
Aan BZK en OCW: Onderzoek de mogelijkheden om de artikelen 11.1.g en 11.1.e van het Europees Handvest te ratificeren, zoals aanbevolen door de Committee of Experts en de Advisory Committee van de Raad van Europa en leg dit vast in de nieuwe BFTK 2024-2028;
Aan BZK: Neem de aanbevelingen uit de Tussenevaluatie BFTK 2019-2023 van DINGtiid mee;

Betreffende de minor Friestalige journalistiek:

Aan BZK en OCW: Stel financiële middelen beschikbaar voor het opzetten, het in stand houden en het promoten van een minor Friestalige journalistiek;
Aan BZK en OCW: Maak, vanuit het bewustzijn dat journalisten lang niet altijd via een opleiding journalistiek in het hoger onderwijs instromen, een minor Friestalige journalistiek ook toegankelijk voor andere studierichtingen, bestaande journalisten en andere doelgroepen die niet meer studeren, en neem hierbij de behoefte aan een garantstelling voor een minor mee;
Aan BZK en OCW: Steun de instellingen om die opleiding verder te ontwikkelen en voor andere werkgebieden interessant te maken, zodat ook sectoren zoals rechtspraak, overheid en zorg van zo’n minor kunnen profiteren;
Aan BZK en OCW: Onderzoek hoe deze minor ook toegankelijk en erkend kan worden voor studenten uit het universitair hoger onderwijs;

Verder:

Aan BZK en OCW: Zet nog meer in op de versterking van de ‘Doorgaande leerlijn Fries’ om in de basis in de behoefte aan Friestalig personeel, ook in andere domeinen (zoals rechtspraak, overheid en zorg) te voorzien;
Aan BZK: Neem (kleinere) talen zoals het Fries ook mee in technologische kansen betreffende Kunstmatige Intelligentie (AI).

Tweetalige adviesbrief Friestalige Journalistiek aan BZK en OCW (23 januari 2024)
Kabinetsreactie op advies (6 januari 2025)