De Upstalsboom in Aurich (foto: Shutterstock)
Geschiedenis ‘asega’ en ‘Pinksterdinsdag’
Een asega was in de hoge middeleeuwen een ‘rechtzegger’, een kenner van het recht. Hij adviseerde de rechter. In die tijd werd een rechtszitting – een ‘ding’ – geopend met de vraag: “Asega, is het dingtiid?” En die vraag werd dan beantwoord: “Ja, dat is het.” Later, in de 13e eeuw, kwamen rechters uit de zeven Friese zeelanden jaarlijks bijeen, op Pinksterdinsdag, om met elkaar recht te spreken en nieuwe regels overeen te komen. Dit gebeurde bij de Upstalsboom, een rechtslocatie dichtbij Aurich. Uit diezelfde tijd stamt ook een legende waarin aan twaalf Asega’s het recht van de Friezen wordt gegeven.
Arjen Bloem (1997)
“Mijn naam is Arjen Bloem. De rijke Friese geschiedenis heeft mij altijd gefascineerd. Logisch dan ook dat ik geschiedenis ben gaan studeren in Groningen. Tijdens mijn studie was ik al erg geïnteresseerd in de Friese geschiedenis. Zo heb ik mijn bachelorscriptie geschreven over de walvisvangst in Harlingen in de 19e eeuw. Asega zijn betekent voor mij een bijdrage aan het behoud van de Friese taal en het doorgeven daarvan aan een nieuwe generatie Friezen. Ik ben dankbaar dat het bestuur heeft besloten om niet alleen over jongeren te praten, maar ook met jongeren. Omdat ze de toekomst zijn. In de rol van Asega doe ik mijn best om die stem zo goed mogelijk uit te drukken.” LinkedIn
Ate Bouma (2002)
“Mijn naam is Ate Bouma en ik ben geboren en getogen in Ferwert. De fascinatie voor geschiedenis loopt al enkele generaties door onze familie en ik heb er dan ook nooit aan getwijfeld om me ergens anders mee bezig te houden dan de (Friese) geschiedenis. Ik zit nu in het laatste jaar van mijn geschiedenisstudie en ben van plan om mijn scriptie in het Fries te schrijven. Daarnaast ben ik met veel plezier schaduwfractielid voor de FNP in de gemeente Noardeast-Fryslân. Als Asega wil ik me inzetten om jongeren bewust te maken van de rijkdom, schoonheid en mogelijkheden van de Friese taal en cultuur, zodat zij geïnspireerd raken en zin hebben om de taal mee te nemen naar de toekomst.” LinkedIn
Willem Duijff (2000)
“Mijn naam is Willem Duijff en ik kom uit het prachtige Damwâld. Ik heb Europese Talen en Culturen gestudeerd in Groningen en volg daar nu de studie Rechten. Op de universiteit ben ik bovendien via het vak Oudfries in contact gekomen met de wereld van de frisistiek. Hier ontdekte ik hoe belangrijk het is om de frisistiek en de Friese taal in stand te houden en te beschermen. Daarom sluit ik me graag aan bij DINGtiid als Asega.” LinkedIn
Jorris Kingma (1996)
“Mijn naam is Jorris Kingma en ik kom uit Ried. Ik heb de opleiding Europese Studies gedaan in Leeuwarden, en momenteel doe ik de onderzoeksmaster Classical, Medieval and Early Modern Studies in Groningen. Ik heb mij altijd al geïnteresseerd voor Friese taal, geschiedenis en cultuur – zo heb ik mijn scriptie voor Europese Studies geschreven over de taalinfrastructuur van het Fries, en mijn bachelorscriptie geschiedenis over de cultuurhistorische achtergrond van de ‘mislukte’ doop van de koning Redbad. Ik sluit mij aan bij de Asega’s omdat ik het belangrijk vind jongeren te interesseren voor de verhalen van Fryslân.” LinkedIn
Jelmer Quartel (1995)
“Mijn naam is Jelmer Quartel en ik woon in Joure. In het dagelijks leven ben ik havenmeester in het mooie Terherne. Hiernaast ben ik met groot enthousiasme raadslid uit naam van de FNP in de gemeente De Fryske Marren. Als Asega hoop ik mij op een passende en enthousiaste manier, met de andere Asega’s en DINGtiid, in te zetten voor de Friese taal en cultuur.” LinkedIn
Kyra Rottiné (2002)
“Mijn naam is Kyra Rottiné en ik studeer Bestuurskunde aan de Thorbecke Academie in Leeuwarden. Tijdens mijn studie heb ik mijn passie voor de Friese taal en cultuur ontdekt. Ik mocht namelijk twee keer beleidsmatig onderzoek doen naar de Friese taal en ook heb ik de minor Fries gevolgd. Als toekomstig bestuurskundige denk ik al snel in oplossingen en als Asega wil ik mij dan ook graag inzetten voor de toekomst van de Friese taal.” LinkedIn
Welmoed Sjoerdstra (1999)
“Mijn naam is Welmoed Sjoerdstra en ik werk als Projectmedewerker Educatie en Taalpromotie bij Afûk. Ik wil Asega zijn omdat ik na mijn studie Applied Linguistics een breed beeld wil krijgen van de huidige staat van de Friese taal. Vooral vanuit het perspectief van taalonderwijs hoop ik, met de andere Asega’s, onze generatie goed te kunnen vertegenwoordigen om zo de Friese taal op de plek te krijgen waar het hoort.” LinkedIn
Sibrecht Veenstra (1998)
“Mijn naam is Sibrecht Veenstra en ik ben geboren in Drachten. Toen ik na mijn studies Europese Talen en Culturen en de master Taalkunde Meertaligheid nog niet was uitgestudeerd, heb ik besloten om mijn verder te verdiepen in het Fries. Na het afronden van de eenjarige masteropleiding tot docent Fries aan de Rijksuniversiteit Groningen ben ik nu werkzaam als docent aan NHL Stenden bij de tweede- en eerstegraadsopleiding docent Fries. Ik hoop als Asega meer te leren over de regel- en wetgeving betreffende het Fries, en mij in te zetten voor een vitale Friese toekomst.” LinkedIn
Syrou van der Velde (2002)
“Mijn naam is Syrou van der Velde en ik studeer Minorities and Multilingualism aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zoals mijn studie al aangeeft, ben ik geïnteresseerd in minderheden en talen en laat Fries nu net een minderheidstaal zijn. Fries is voor mij een heel belangrijke taal, want mijn hele familie spreekt het. Ik vind het daarom ook belangrijk dat de taal blijft bestaan en dat het meer wordt gesproken. Daarom wil ik mijn graag aansluiten bij de Asega’s, zodat ik kan helpen om het Fries wat belangrijker te maken.” LinkedIn
Fardau Visser (1999)
“Mijn naam is Fardau Visser en ik ben opgegroeid in Berltsum. Ik werk als onderzoeker en docent op het gebied van Fries en meertaligheid in het onderwijs. Ik wil graag Asega zijn, omdat ik het belangrijk vind dat jonge mensen zich vanuit verschillende achtergronden en belangen bezighouden met de staat en de toekomst van de Friese taal en cultuur. Zo kan er een brug worden geslagen tussen de oudere en jongere generatie én kan er op een verfrissende wijze worden gekeken naar de maatschappelijke uitdagingen van deze tijd.” LinkedIn
Iris Witzenburg (1999)
“Mijn naam is Iris Witzenburg. In het dagelijks leven werk ik als journalist voor Omrop Fryslân. Ik woon sinds dit jaar in Leeuwarden met een goede vriendin van mij die ook Friestalig is. Ik praat hierdoor bijna geen Nederlands meer op een standaard dag. Mede daarom wil ik graag Asega zijn, omdat ik zie hoe belangrijk de Friese taal voor veel jongeren is. Als een deel van hun identiteit, maar ook gewoon omdat ze zich zo goed kunnen uiten.” LinkedIn
Pieter Zijlstra (2000)
“Mijn naam is Pieter Gysbert Zijlstra. Ik ben geboren in Drachten en opgegroeid in de Zuidwesthoek. Momenteel doe ik een master in Internationaal Bestuur en Diplomatie aan Sciences Po in Parijs. Verder schrijf ik columns voor de Leeuwarder Courant en pruts ik graag wat om met Friese rap. Het lijkt me interessant om Asega te zijn, omdat ik graag meer inzicht wil krijgen in de kloof tussen de positie van het Fries in de wet en in de praktijk. Vooral in de context van het Europees Handvest voor Regionale of Minderheidstalen.” LinkedIn
Twaalf Friese studenten en jonge professionals gaan DINGtiid als asega’s helpen bij zijn advieswerk. Dat maakt het adviesorgaan voor de Friese taal bekend op de dinsdag na het Pinksterweekend. De asega’s worden benoemd voor een periode van twee jaar.
DINGtiid is opgericht vanuit de Wet gebruik Friese taal (2014). Het bestuur wil graag dat de adviezen die DINGtiid uitbrengt ook worden gehoord en getoetst bij de volgende generatie die zich voor de Friese taal wil inzetten.
Voorzitter Jan Koster van DINGtiid: “Inbreng van jongeren bij ons werk is hard nodig. Bovendien willen wij graag hun betrokkenheid bij het Fries vergroten. Ook met het vooruitzicht dat wij het stokje kunnen overdragen aan de volgende generatie Friezen die zich met taal en taalbeleid wil bezighouden.”
De Upstalsboom in Aurich (foto: Shutterstock)
Geschiedenis ‘asega’ en ‘Pinksterdinsdag’
Een asega was in de hoge middeleeuwen een ‘rechtzegger’, een kenner van het recht. Hij adviseerde de rechter. In die tijd werd een rechtszitting – een ‘ding’ – geopend met de vraag: “Asega, is het dingtiid?” En die vraag werd dan beantwoord: “Ja, dat is het.” Later, in de 13e eeuw, kwamen rechters uit de zeven Friese zeelanden jaarlijks bijeen, op Pinksterdinsdag, om met elkaar recht te spreken en nieuwe regels overeen te komen. Dit gebeurde bij de Upstalsboom, een rechtslocatie dichtbij Aurich. Uit diezelfde tijd stamt ook een legende waarin aan twaalf Asega’s het recht van de Friezen wordt gegeven.
Arjen Bloem (1997)
“Mijn naam is Arjen Bloem. De rijke Friese geschiedenis heeft mij altijd gefascineerd. Logisch dan ook dat ik geschiedenis ben gaan studeren in Groningen. Tijdens mijn studie was ik al erg geïnteresseerd in de Friese geschiedenis. Zo heb ik mijn bachelorscriptie geschreven over de walvisvangst in Harlingen in de 19e eeuw. Asega zijn betekent voor mij een bijdrage aan het behoud van de Friese taal en het doorgeven daarvan aan een nieuwe generatie Friezen. Ik ben dankbaar dat het bestuur heeft besloten om niet alleen over jongeren te praten, maar ook met jongeren. Omdat ze de toekomst zijn. In de rol van Asega doe ik mijn best om die stem zo goed mogelijk uit te drukken.” LinkedIn
Ate Bouma (2002)
“Mijn naam is Ate Bouma en ik ben geboren en getogen in Ferwert. De fascinatie voor geschiedenis loopt al enkele generaties door onze familie en ik heb er dan ook nooit aan getwijfeld om me ergens anders mee bezig te houden dan de (Friese) geschiedenis. Ik zit nu in het laatste jaar van mijn geschiedenisstudie en ben van plan om mijn scriptie in het Fries te schrijven. Daarnaast ben ik met veel plezier schaduwfractielid voor de FNP in de gemeente Noardeast-Fryslân. Als Asega wil ik me inzetten om jongeren bewust te maken van de rijkdom, schoonheid en mogelijkheden van de Friese taal en cultuur, zodat zij geïnspireerd raken en zin hebben om de taal mee te nemen naar de toekomst.” LinkedIn
Willem Duijff (2000)
“Mijn naam is Willem Duijff en ik kom uit het prachtige Damwâld. Ik heb Europese Talen en Culturen gestudeerd in Groningen en volg daar nu de studie Rechten. Op de universiteit ben ik bovendien via het vak Oudfries in contact gekomen met de wereld van de frisistiek. Hier ontdekte ik hoe belangrijk het is om de frisistiek en de Friese taal in stand te houden en te beschermen. Daarom sluit ik me graag aan bij DINGtiid als Asega.” LinkedIn
Jorris Kingma (1996)
“Mijn naam is Jorris Kingma en ik kom uit Ried. Ik heb de opleiding Europese Studies gedaan in Leeuwarden, en momenteel doe ik de onderzoeksmaster Classical, Medieval and Early Modern Studies in Groningen. Ik heb mij altijd al geïnteresseerd voor Friese taal, geschiedenis en cultuur – zo heb ik mijn scriptie voor Europese Studies geschreven over de taalinfrastructuur van het Fries, en mijn bachelorscriptie geschiedenis over de cultuurhistorische achtergrond van de ‘mislukte’ doop van de koning Redbad. Ik sluit mij aan bij de Asega’s omdat ik het belangrijk vind jongeren te interesseren voor de verhalen van Fryslân.” LinkedIn
Jelmer Quartel (1995)
“Mijn naam is Jelmer Quartel en ik woon in Joure. In het dagelijks leven ben ik havenmeester in het mooie Terherne. Hiernaast ben ik met groot enthousiasme raadslid uit naam van de FNP in de gemeente De Fryske Marren. Als Asega hoop ik mij op een passende en enthousiaste manier, met de andere Asega’s en DINGtiid, in te zetten voor de Friese taal en cultuur.” LinkedIn
Kyra Rottiné (2002)
“Mijn naam is Kyra Rottiné en ik studeer Bestuurskunde aan de Thorbecke Academie in Leeuwarden. Tijdens mijn studie heb ik mijn passie voor de Friese taal en cultuur ontdekt. Ik mocht namelijk twee keer beleidsmatig onderzoek doen naar de Friese taal en ook heb ik de minor Fries gevolgd. Als toekomstig bestuurskundige denk ik al snel in oplossingen en als Asega wil ik mij dan ook graag inzetten voor de toekomst van de Friese taal.” LinkedIn
Welmoed Sjoerdstra (1999)
“Mijn naam is Welmoed Sjoerdstra en ik werk als Projectmedewerker Educatie en Taalpromotie bij Afûk. Ik wil Asega zijn omdat ik na mijn studie Applied Linguistics een breed beeld wil krijgen van de huidige staat van de Friese taal. Vooral vanuit het perspectief van taalonderwijs hoop ik, met de andere Asega’s, onze generatie goed te kunnen vertegenwoordigen om zo de Friese taal op de plek te krijgen waar het hoort.” LinkedIn
Sibrecht Veenstra (1998)
“Mijn naam is Sibrecht Veenstra en ik ben geboren in Drachten. Toen ik na mijn studies Europese Talen en Culturen en de master Taalkunde Meertaligheid nog niet was uitgestudeerd, heb ik besloten om mijn verder te verdiepen in het Fries. Na het afronden van de eenjarige masteropleiding tot docent Fries aan de Rijksuniversiteit Groningen ben ik nu werkzaam als docent aan NHL Stenden bij de tweede- en eerstegraadsopleiding docent Fries. Ik hoop als Asega meer te leren over de regel- en wetgeving betreffende het Fries, en mij in te zetten voor een vitale Friese toekomst.” LinkedIn
Syrou van der Velde (2002)
“Mijn naam is Syrou van der Velde en ik studeer Minorities and Multilingualism aan de Rijksuniversiteit Groningen. Zoals mijn studie al aangeeft, ben ik geïnteresseerd in minderheden en talen en laat Fries nu net een minderheidstaal zijn. Fries is voor mij een heel belangrijke taal, want mijn hele familie spreekt het. Ik vind het daarom ook belangrijk dat de taal blijft bestaan en dat het meer wordt gesproken. Daarom wil ik mijn graag aansluiten bij de Asega’s, zodat ik kan helpen om het Fries wat belangrijker te maken.” LinkedIn
Fardau Visser (1999)
“Mijn naam is Fardau Visser en ik ben opgegroeid in Berltsum. Ik werk als onderzoeker en docent op het gebied van Fries en meertaligheid in het onderwijs. Ik wil graag Asega zijn, omdat ik het belangrijk vind dat jonge mensen zich vanuit verschillende achtergronden en belangen bezighouden met de staat en de toekomst van de Friese taal en cultuur. Zo kan er een brug worden geslagen tussen de oudere en jongere generatie én kan er op een verfrissende wijze worden gekeken naar de maatschappelijke uitdagingen van deze tijd.” LinkedIn
Iris Witzenburg (1999)
“Mijn naam is Iris Witzenburg. In het dagelijks leven werk ik als journalist voor Omrop Fryslân. Ik woon sinds dit jaar in Leeuwarden met een goede vriendin van mij die ook Friestalig is. Ik praat hierdoor bijna geen Nederlands meer op een standaard dag. Mede daarom wil ik graag Asega zijn, omdat ik zie hoe belangrijk de Friese taal voor veel jongeren is. Als een deel van hun identiteit, maar ook gewoon omdat ze zich zo goed kunnen uiten.” LinkedIn
Pieter Zijlstra (2000)
“Mijn naam is Pieter Gysbert Zijlstra. Ik ben geboren in Drachten en opgegroeid in de Zuidwesthoek. Momenteel doe ik een master in Internationaal Bestuur en Diplomatie aan Sciences Po in Parijs. Verder schrijf ik columns voor de Leeuwarder Courant en pruts ik graag wat om met Friese rap. Het lijkt me interessant om Asega te zijn, omdat ik graag meer inzicht wil krijgen in de kloof tussen de positie van het Fries in de wet en in de praktijk. Vooral in de context van het Europees Handvest voor Regionale of Minderheidstalen.” LinkedIn